Merve Bayer - Merve Bayer

OTİZM NEDİR?

Otizm sosyal etkileşimde ve iletişimde bozukluklarla, tekrarlayan davranışlar ve ilgi alanlarının sınırlılığı ile karakterize gelişimsel bir bozukluktur (DSM-IV-TR, 2000) Otizm terimi son yıllarda “Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB)” olarak adlandırılmaktadır. Otizm doğuştan gelir ve yaşamın ilk üç yılında, hatta bebeklik döneminden itibaren belirti veren nöro gelişimsel bir farklılıktır. Sosyal iletişim ve etkileşim becerilerinde yetersizlikler, sınırlı ilgi alanları, tekrarlayıcı davranış kalıpları ile görülmektedir. Günümüzde otizmin nedenleri konusunda genellikle genetik, çevresel ve ailesel etkenlerin etkili olduğu yönünde görüşler ileri sürülmektedir. Otizm bir hastalık değildir, dolayısıyla tıbbi bir tedavisi de yoktur.

OTİZMİN SEBEPLERİ NELERDİR?

Otizme neyin sebep olduğu tam olarak bilinmemekle beraber ağır metallerin sebep olduğu zehirlenmelerin, mide ve bağırsak sorunlarına neden olan glütenin, kasein proteinlerin, folik asit içerikli besinler ya da vitaminlerin, antibiyotik kullanımının artmasının, omega-3 tüketiminin azalmasının, enfeksiyon gibi çevresel etkenlerin; ileri yaşlarda anne ya da baba olunmasının, eğitim ve sosyo ekonomik düzeyin, alkol ya da madde bağımlılığının, psikiyatrik hastalıklar gibi ailesel etkenlerin otizmin sebepleri arasında olduğu düşünülmektedir. Ancak bu etmenlerin otizm ile bire bir ilişkisi olduğuna dair kesin bilimsel kanıtlar henüz bulunmamaktadır.

2023 yılının verilerine göre Otizmin sıklığı her 36 çocuktan 1’inde görülecek şekilde artmıştır. Cinsiyetlere göre bakıldığında erkek çocuklarda kız çocuklardan 5 kat daha fazla görülmektedir.

Otizm bebeklik döneminden itibaren pek çok belirti vermektedir. Ancak bu belirtiler fark edilmekte geç kalındığında sosyal iletişim ve dil gelişimdeki sorunlardan dolayı 3 yaşına gelindiğinde bu farklılıklar giderek daha bariz olmaya başlamaktadır.

BEBEKLİK DÖNEMİNDE OTİZM BELİRTİLERİ;

• 6. Ayını tamamladığı halde başkalarına gülümsememesi
• 9. Ayını tamamladığı halde önündeki,arkasındaki,yanındaki seslere, yüz ifadelerine ve gülümsemelere tepki vermemesi
• 12. Ayını tamamladığı halde mırıldanmaması ya da agulamaması bunun yerine anlamsız sesler çıkarması, parmakla bir nesne ya da kişiyi işaret ederek göstermemesi, "Bye bye" gibi jestler yapmaması
• 16. Ayını tamamladığı halde tek bir sözcük bile söylememesi
• 24. Ayını tamamladığı halde iki sözcükten oluşan cümleleri kuramaması (Örn: "Anne gel.")
• Hangi ayda olursa olsun gelişiminde ani bir gerileme olması (Örn: Daha önce söylediği sözcükleri artık söyleyememesi ya da yaptığı bazı davranış ve jestleri yapmamaya başlaması)
• 30. Ayına geldiği halde normalden çok daha sessiz ve sakin olması, iletişim esnasında uzun süreli göz kontağı kurmaması, ifade edici dil becerilerinin gecikmesi
• Anne ve babanın oyun oynama ve kendisiyle etkileşime girme çabalarına tepkisiz kalması
• Duygudan arınmış tepkisiz yüz ifadesine sahip olması
• Uyaranlara karşı (ses, ışık gibi) tuhaf ve anlamsız tepkiler vermesi
• Anlaşılamaz rahatsızlık veya huzursuzluk hali ya da aşırı sessiz veya tepkisiz olma hali sergilemesi
• İsmi söylendiği halde uygun yönelimin olmaması, taklit etmeye, mış gibi yapmaya yönelik eksikliğin olması gibi belirtilerdir.
• Sosyal etkileşimdeki yetersizliklerin, dil ve iletişim becerilerindeki sınırlılık ve geriliklere, takıntılı ve sıra dışı davranışlara genellikle tüm otizmli çocuklarda rastlanmasına rağmen  bu belirtilerin çeşitleri ve derecesi çocuktan çocuğa değişebilmektedir. Otizm Spekturumunda olan her çocuğun özelliklerinin ve davranışlarının kendilerine özgü olduğu unutulmamalıdır.

 

SIKLIKLA RASTLANAN OTİZM BELİRTİLERİ NELERDİR?

• Kendi ismini bilmiyor gibi davranarak adını seslendiĝinizde dönüp bakmamak ve tepki vermemek
• Anlamlı şekilde göz teması kurmamak
• Dur, Hayır, Al, Ver gibi basit komutlara uymamak
• Parmak ucunda yürümek
• Yenilmeyecek nesneleri yemek (kumaş, sünger, alçı v.b)
• Çevresinde olup bitenlerin farkına varmamak ve tehlikelerden sakınmamak
• Üzücü ya da sevindirici olaylara anlam verememek
• Konuşmada gecikme ve cümle kuramama (acıktım, susadım, parka gidelim gibi)
• Anlamlı ve ilişkili bir bütün içinde kelime kullanamama
• Sesleri ve konuşmaları hemen sonrasında ya da alakasız zamanlarda tekrar etme  (Ekolali ve gecikmiş ekolali)
• Yalnız oyun oynamayı tercih etme ve  oyuncaklarla amacına uygun oynamama
• Kendi dünyasında yaşıyor olma ve ona ulaşılamama
• Başkalarının dikkatini çeken bir noktaya, resimlere veya çevreye bakmama ve ilgilenmeme
• Çok nadir gülümseme ya da uygun olmayan durumlarda gülme
• Yüz ifadelerini algılamakta zorluk yaşama, jest ve mimiklere tepkisiz kalma
• Başkalarının duygularına tepki vermeme ve kayıtsız kalma
• Taklit oyunları oynamamam ve  işbirliği yapmama, direnme ya da öfke krizleri geçirme
• Bedenine temas edilmesinden hoşlanmama
• Aşırı hareketli, kontrolsüz veya uyuşuk davranma
• Işık, ses, renk, tat, koku ya da dokunma ile ilgili hassasiyet ve sorunlar yaşama
• Uyku uyuma ve yemek yeme ile ilgili sıkıntı yaşama
• Birşeyi öğrenmekte, anlamakta, hatırlamakta ve problem çözmekte zorluk yaşama
• Alıştığı bir durumun ve düzenin dışına çıkıldığında tepki gösterme
• Tekrarlayan hareketleri varsa (el çırpma, öne arkaya saklanma, bir noktalar bakma gibi)
• Endişeli, korkulu, mutsuz ya da ağlamaklı ise otizm spekturum bozukluğunda sık gözlenen belirtilerdir.

Ayrıca Otizm Spektrum Bozukluğunda en yaygın şekilde görülen davranış problemleri; ağlama, bağırma, kendine ya da başkalarına zarar verici saldırgan davranışlarda bulunma, öfke nöbetleri geçirme, uygunsuz yer ve zamanlarda mastürbasyon yapma, özel bölgelere dokunma ,inatçılık ve karşıt gelme gibi davranışlardır.

Merve Bayer Counseling Londra’da Otizm’e yönelik olarak ayrıntılı gözlem ve değerlendirme yapılmakta bu gözlem ve değerlendirme sonucunda ise ailelere bilgi verilmekte ve ayrıca çocukla ilgili olarak Türkçe ve İngilizce olarak yazılı rapor sunulmaktadır.

Değerlendirme görüşmesine aile ve çocuk birlikte alınmaktadır. Değerlendirme bitiminde değerlendirme sonucu aile ile paylaşılmaktadır.

Değerlendirme sonucunda çocuğun ihtiyacına özgü olarak bireysel bir destek planı hazırlanmakta, çocuğa ve aileye yönelik olarak bu destek planı uygulanmaktadır.

Bu doğrultuda Londra’da Merve Bayer Counseling ‘de Otizm Destek Planı’nda

• ÖZEL EĞİTİM DESTEK PROGRAMLARI ve DİL VE KONUŞMA BECERİ PROGRAMLARI -KÜÇÜK ADIMLAR ERKEN EĞİTİM PROGRAMI- PORTAGE ERKEN EĞİTİM PROGRAMI- (Bilişsel Gelişim,Alıcı ve İfade Edici Dil Gelişimi,İnce Kas Motor Gelişimi,Sosyo Duygusal Gelişim ve Özbakım Becerileri’ni içeren Programlar)

• FİLLİAL TERAPİ:Filial terapi, ebeveynleri çocukları ile çocuk merkezli oyun terapisi seansları yürütmeleri konusunda eğitmeyi ve onlara bu seanslarda rehberlik etmeyi amaçlayan yapılandırılmış, kısa süreli ve kanıta dayalı bir oyun terapisi modelidir. Filial terapi, ebeveyn-çocuk ilişkisi başta gelmek üzere tüm aile üyeleri arasındaki ilişkileri güçlendirmekte ve ebeveynlerin yeni ve etkili ebeveynlik becerileri edinmesine yardım etmektedir. Böylece ebeveynler terapi seansları sonlandıktan sonra da karşılaştıkları güçlüklerle başa çıkma konusunda etkili bir araca sahip olmaktadır

• OYUN TERAPİSİ   Otizmli çocukların sosyal becerilerinin gelişimini destekler, problem davranışlarının azalmasını sağlar, sembolik oyun kurma becerilerin gelişmesine yardımcı olur, aileleri ile daha sağlıklı iletişim kurmalarını sağlar.

            uygulanmakta ve ayrıca ailelere ev ortamına yönelik olarak destek verilmektedir.